در این وبلاگ ترجمه بحث ریاضی در مورد تناسب عددی نخستین آیه قرآن کریم یعنی "بسم الله الرحمن الرحیم" توضیح داده شده است.
به گزارش وبلاگستان مشرق، محمدهادی موذن جامی در وبلاگش نوشت: "سبحان
الله عددما خلق، سبحان الله ملء ما خلق، سبحان الله عددما فی الأرض
والسماء، سبحان الله ملء ما فی الأرض والسماء، سبحان الله عددما أحصى
کتابه، سبحان الله ملء ما أحصى کتابه، سبحان الله ملء ما أحصى کتابه ،سبحان
الله عددکل شیء، سبحان الله ملء کل شیء،الحمد لله عددما خلق، الحمد لله
ملء ما خلق، الحمد لله عددما فی الأرض والسماء، والحمد لله ملء ما فی الأرض
والسماء، والحمد لله عددما أحصی کتابه، والحمد لله ملء ما أحصى کتابه،
والحمد لله عدد کل شیء، والحمد لله ملء کل شیء"
معجزه
ابدی پیامبر(ص) ابعادی گوناگون دارد که بعقد عددی آن درعصرحاضر- که سیطره
کمیت و ریاضی گرایی علامت آن است - بیشتر خودنمایی می کند. گذشتگان ما می
دانستند که سوره توحید که به تعبیر روایاتنَسَب یا شناسنامه خداست(1) 66 حرف دارد(2) که برابر ارزش ابجدی اسم جلاله "الله" (1+30+30+5=66) است. تعداد حروفبسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ(یعنی19
حرف) درسالهای اخیر موجب بازکاوی این امرشده است(3). درمقاله حاضر از
ابعاد باطنی و عرفانی و اشراقی و کاربردهای اهل دل و ختومات و سایرعجائببسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِتنها
به بعد ظاهری و آشکار عددی اکتفا می کنیم و به رابطه حروف بسمله و عدد
کامل و مشهور و رازآمیز 7 پرداخته می شود. این مقاله مبین این امراست که
حتی یک حرف ازقرآن را نمی توان زائد دانست وکاهش هیچ حرفی در رسم الخط
توقیفی قرآن بی حکمت نیست کههمه چیز را به " عدد" احصاء فرمود:و أحصی کل شیءعددا(الجن/28).
بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِاقرب
آیات به اسم اعظم (4) بل اسم الله الاکبر (5) و افضل سبع المثانی(6) و
امان الهی(7) و اکرم و اعظم آیات قرآن(8) است. آغاز هرکتاب آسمانی به آن
بوده است(9). از تمام سوره حمد که مختص پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم است
تنها این آیه به سلیمان (ع) داده شد و آن را برتر از ملک خویش دید (10) که
:
بسم الله الرحمن الرحیم هست کلید در گنج حکیم(11).
ثقلبسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِدرمیزان عمل برهرعملی فائق است(12) اما از برخی اهل قرآن به سرقت رفته است(13 و در مورد جهر بسمله از قول فخر رازی نوشتم (اینجا):
هر کس علی (ع) را امام دینش قرار دهد به عروة الوثقی در دین و جانش چنگ
زده است). هم با گفتنش بنایی در بهشت ساخته می شود(14) و هم جواز ورود به
بهشت با آن آغاز می شود(15) و برلواء حمد سه کلمه نوشته و نخستین آنهابسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِاست (16)و اولین نوشته خدا با آن آغاز شده است (17).
اگر تعداد حروف چهار کلمه بسمله (18)را به ترتیب بنویسیم، خواهیم داشت :
عددحاصل به ترتیبی که به دست آمده از مضارب 7 می باشد :6643= 7 × 949بسامد حروف اسم (الله) درنخستین آیه کتاب الله
دراینجا نیز نظم عددی 7 تایی به چشم می خورد .اگربسامد هرکلمهبسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِرا نسبت به حروف غیرتکراری اسم جلاله یعنی " الف ولام وهاء " درنظرگیریم نتیجه شمارش چنین است :
عدد حاصل مضرب 7 می باشد :2240= 7 × 320أسْمَاءالله جلَّ وعلا
آنچه درمورد اسم جلاله "الله"
آمد درمورد دواسم دیگرجاری است ؟ توزیع ریاضی دراینجا نیزفرید و شگفت
آوراست. قبلا باید بگویم که شدت عکس رحمت است و درآیه صفت تنْزیه و شدت و
عَظَمت در کلمة (الرَّحْمنِ)، و صفت رحمت و مغفرت و رأفت در کلمة
(الرَّحِیمِ) جمع شده است. در کتاب الله کلمة (الرَّحْمنِ) غالباً در مواضع
شدت و مواضع تنْزیه خداوند تعالى می آید، مثل: (وَمَا
یَنبَغِیلِلرَّحْمَنِأَن یَتَّخِذَ وَلَداً) [مریم: 19/92]. و قوله تعالى:
(وَقَالُوا اتَّخَذَالرَّحْمنِوَلَداً سُبْحَانَهُ بَلْ عِبَادٌ
مُّکْرَمُونَ) [الأنبیاء: 21/26]. و قوله تعالى: (یَوْمَ یَقُومُ الرُّوحُ
وَالْمَلَائِکَةُ صَفّاً لَّا یَتَکَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ
الرَّحْمنِ وَقَالَ صَوَاباً) [النبأ: 78/38].
و کلمة (الرَّحِیمِ)
غالباً درمواضع رحمت ومغفرت ، مثلا: (قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ
أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ
اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُالرَّحِیمِ)
[الزمر: 39/53]. وقوله تعالى: (أَلَمْ یَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ هُوَ
یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَأَنَّ
اللّهَ هُوَ التَّوَّابُالرَّحِیمِ) [التوبة: 9/104].
حال اگر این دو صفت متعاکس ازحیث دلالت لغوی وبلاغی را از نظرعددی بررسی کنیم چه می شود؟ این حالت تعاکس در نظم عددی هم هست !
توزیع حروف اسم (الرَّحْمنِ)
اسم مبارک "الرحمن" وبسامد حروف آن را درتناسب با حروف بسمله می نویسیم:
عدد حاصل را اگر به ترتیب معکوس بنویسیم مضرب 7 می باشد:1365= 7 × 195توزیع حروف اسم (الرَّحِیمِ)
این کار را برای اسم مبارک "الرحیم"انجام می دهیم:
عدد حاصل باهمان ترتیبی که دارد ازمضارب 7 می باشد:6531= 7 × 933چقدرزیباست که نظام عددی ونظام معنوی ونظام لغوی منعکس کننده یک حقیقت هستند.
آیا یکی ازمعانی "مثانی"
این امر است ؟ یقول تعالى: (اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِیثِ کِتَاباً
مُّتَشَابِهاًمَّثَانِیَتَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِینَ یَخْشَوْنَ
رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِینُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَى ذِکْرِ اللَّهِ
ذَلِکَ هُدَى اللَّهِ یَهْدِی بِهِ مَنْ یَشَاءُ وَمَن یُضْلِلْ اللَّهُ
فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ) [الزمر: 39/23], والله تعالى أعلم.
باردیگرتأمل فرمایید تا از نظم شگفت آورقرآنی مبتهج شوید و جبهه خشوع برآستان حق بگذارید:
آیااین
معجزه نیست وآیه ای درآفاق که: (سَنُرِیهِمْ آیَاتِنَا فِی الْآفَاقِ
وَفِی أَنْفُسِهِمْ حَتَّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَوَلَمْ
یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ شَهِیدٌ) [فصلت: 41/53].
حروف أولین کلمه وآخرین کلمه
نظم محکم عددی شامل أول وآخر بسمله نیزهست ، اولین کلمـة (بسم) 3حرف وآخـرین (الرَّحِیمِ) 6حرف دارد، می نویسیم :
این عدد که برابر سن پیامبر(ص) است نیز ازمضارب 7 می باشد (الله اکبر):63= 7 × 9نظم تکرار حروف (بسامد حرفی بسمله)
درآیه (بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) 10 حرف ازحروف الفبا بکاررفته است که بسامد آنها به قرارذیل است :
جدول کلی بسامد حروف بسمله
اگربسامدهای به دست آمده ازکوچک به بزرگ بنویسیم خواهیم داشت :جدول ترتیبی بسامد حروف بسمله
واقعا" شگفت آوراست که این عدد 10 رقمی هم مضرب 7 می باشد (الله اکبر) :1111122334= 7 × 158731762
آیا این کار بشر است ؟ این جز معجزه الهی چیست ؟
* نظم انباشتی (تراکمی یا تجمعی) حروف
اگربه روش انباشتی به حروف هرکلمه بسمله بپردازیم خواهیم داشت:
بسم | الله | الرحمن | الرحیم |
3 | 7 | 13 | 19 |
عدد حاصل ازاین روش نیز ازمضارب 7 می باشد:191373= 7 × 27339اگراین کاررا برعکس کنیم نیز چنین خواهدشد:
بسم | الله | الرحمن | الرحیم |
19 | 16 | 12 | 6 |
عدد حاصل نیز مضرب 7 می باشد :6121619= 7 × 874517اینجاست
که باید تسلیم حق شد و پذیرفت که تحدی با قرآن کارهیچ موجودی نیست که:
(قُل لَّئِنِ اجْتَمَعَتِ الإِنسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَن یَأْتُواْ بِمِثْلِ
هَـذَا الْقُرْآنِ لاَ یَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ کَانَ بَعْضُهُمْ
لِبَعْضٍ ظَهِیراً ) [الإسراء: 17/88].
ارتباط بسمله با معوّذتین
در
( بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) استعانت به خدا و استعاذة به او
مستتر است(19). اگربه رابطه آن با دو سوره پایانی قرآن بپردازیم نیز نکات
شگفت آوری به دست می آید.
ســورة الفـلـق
از
عجائب بسمله ارتباط حروف آن به سور قرآنی است (20) ,حال ترتیبی را که از
بسامد حروف بسمله ذکر شد، با آیات سوره فلق مقایسه می کنیم نتیجه به قرار
ذیل است:
قل | أعوذ | برب | الفلق | من | شرّ | ما | خلق |
1 | 1 | 3 | 3 | 2 | 1 | 2 | 1 |
و | من | شرّ | غاسق | إذا | وقب | و | من | شرّ | النفثت |
0 | 2 | 1 | 2 | 2 | 1 | 0 | 2 | 1 | 3 |
فی | العقد | و | من | شرّ | حاسد | إذا | حسد |
1 | 2 | 0 | 2 | 1 | 3 | 2 | 2 |
اگرعدد مذکوررا به ترتیب بنویسیم می بینیم که این عدد 26رقمی نیزازمضارب 7 می باشد:
گمان نکنیدکه تصادفی است.اگردو قطعه مرتبط سوره رادرنظرگیریم نیز همین امر هویداست:
1 ـاستعاذة بالله:این قطعه درآیة أول سورة متجلی است: (قل أعوذ برب الفلق).
2ـاستعاذة
من شر خلق الله:درمابقی سوره متجلی است : (من شرّ ما خلق * ومن شرّغاسق
إذا وقب *ومن شرّ النفثت فی العقد* ومن شرّ حاسد إذا حسد).
شگفت آنکه نظم عددی با این دو قطعه منطبق است:
و این عدد مضرب هفت است: 3311= 7 × 473درمورد قطعه دوم نیز چنین است :
من | شرّ | ما | خلق | و | من | شرّ | غاسق | إذا | وقب |
2 | 1 | 2 | 1 | 0 | 2 | 1 | 2 | 2 | 1 |
و | من | شرّ | النفثت | فی | العقد | و | من | شرّ | حاسد | إذا | حسد |
0 | 2 | 1 | 3 | 1 | 2 | 0 | 2 | 1 | 3 | 2 | 2 |
وعدد 22رقمی حاصل بازهم مضرب 7 می باشد (الله اکبر) :
باز می توان گفت که قطعه دوم خود دوبخش دارد یکی استعاذه از شرخلق و دومی از شر اعمال آنها :
استعاذة از شرِّ ما خلق واستعاذة از شرِّ أعمال خلق ، عجیب آنکه در این دو بخش هم اعداد حاصل مضارب 7 می باشند :
من | شرّ | ما | خلق | و | من | شرّ | غاسق | إذا | وقب |
2 | 1 | 2 | 1 | 0 | 2 | 1 | 2 | 2 | 1 |
1221201212= 7 × 174457316
و | من | شرّ | النفثت | فی | العقد | و | من | شرّ | حاسد | إذا | حسد |
0 | 2 | 1 | 3 | 1 | 2 | 0 | 2 | 1 | 3 | 2 | 2 |
223120213120= 7 ×31874316160
این امر نمی تواند نتیجه یک تصادف کور باشد و آنکه نمی پذیرد مصداق شعر مولاناست که :
چشم باز وگوش باز وین عمی حیرتم ازچشم بندی خدا
بسامد حروف بسمله درسوره فلق
اگر
به بسامد حروف بسمله درسوره توجه کنیم می یابیم که در9 کلمه آن یک حرف
بسمله و در 10 کلمه آن دو حرف و در 4 کلمه آن سه حرف بسمله تکرارشده است،
پس داریم:
عددحاصل نیز ازمضارب 7 می باشد:4109= 7 × 587
سورة الناس
براساس روش پیشگفته نتیجه به قرارذیل است:
قل | أعوذ | برب | الناس | ملک | الناس | إله | الناس |
1 | 1 | 3 | 5 | 2 | 5 | 3 | 5 |
من | شرّ | الوسواس | الخناس | الذی | یوسوس | فی |
2 | 1 | 5 | 5 | 3 | 3 | 1 |
صدور | الناس | من | الجنة | و | الناس |
1 | 5 | 2 | 4 | 0 | 5 |
عدد 21 رقمی حاصل مضرب 7 می باشد:
این امرتصادفی نیستکه اعداد حاصل ازهردو قطعه این سوره نیزمضارب7 می باشند:
1 ـاستعاذه به خدای تعالى وصفاتش:(قل أعوذ برب الناس * ملک الناس * إله الناس).
قل | أعوذ | برب | الناس | ملک | الناس | إله | الناس |
1 | 1 | 3 | 5 | 2 | 5 | 3 | 5 |
53525311= 7 × 76464732 ـاستعاذه از شیطان و صفاتش:(من شرّ الوسواس الخناس * الذی یوسوس فی صدور الناس * من الجنة والناس).
من | شرّ | الوسواس | الخناس | الذی | یوسوس | فی |
2 | 1 | 5 | 5 | 3 | 3 | 1 |
صدور | الناس | من | الجنة | و | الناس |
1 | 5 | 2 | 4 | 0 | 5 |
5042511335512=7 × 720358762216بسامد حروف بسمله درسوره ناس :
چنانچه بسامد حروف بسمله را در کلمات سوره حساب کنیم داریم :
یکحرف | دو حرف | سه حرف | 4حرفی | 5 حرف |
5 | 3 | 4 | 1 | 7 |
عدد این بسامد نیزمضرب 7 می باشد:71435= 7 × 10205** ارتباط بسمله با آیة الکرسی (بسامد حروف بسمله درآیة الکرسی)
و به نقل ازرسول الله (ص)، أعظم آیات قرآن آیة الکرسی است که مشتمل بر50 کلمه است :
(اللّهُ
لاَ إِلَـهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ
وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا
الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ
أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ
إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ
یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ) [آیة 255 سورة البقرة].
چنانچه بسامد حروف بسمله را در آیة الکرسی حساب کنیم نتیجه به قرارذیل است :
اللّهُ | لاَ | إِلَـه | إِلاَّ | هُوَ | الْحَیُّ | الْقَیُّومُ | لاَ | تَأْخُذُهُ | سِنَةٌ |
4 | 2 | 3 | 3 | 1 | 4 | 4 | 2 | 2 | 3 |
وَ | لاَ | نَوْمٌ | لَّهُ | مَا | فِی | السَّمَوَتِ | وَ | مَا | فِی | الأَرْضِ |
0 | 2 | 2 | 2 | 2 | 1 | 4 | 0 | 2 | 1 | 4 |
مَن | ذَا | الَّذِی | یَشْفَعُ | عِنْدَهُ | إِلاَّ | بِإِذْنِهِ | یَعْلَمُ | مَا | بَیْنَ |
2 | 1 | 3 | 1 | 2 | 3 | 4 | 3 | 2 | 3 |
أَیْدِیهِمْ | وَ | مَا | خَلْفَهُمْ | وَ | لاَ | یُحِیطُونَ | بِشَیْءٍ | مِّنْ |
5 | 0 | 2 | 3 | 0 | 2 | 4 | 2 | 2 |
عِلْمِهِ | إِلاَّ | بِمَا | شَاء | وَسِعَ | کُرْسِیُّهُ | السَّمَوَتِ | وَ | الأَرْضَ |
3 | 3 | 3 | 1 | 1 | 4 | 4 | 0 | 4 |
وَ | لاَ | یَؤُدُهُ | حِفْظُهُمَا | وَ | هُوَ | الْعَلِیُّ | الْعَظِیمُ |
0 | 2 | 2 | 4 | 0 | 1 | 4 | 4 |
اینعدد 56 رقمینیز ازمضارب 7 می باشد!
جالب
است که اگر کلمه (السماوات) بدون ألف (السَّمَوَتِ) نبود این نتیجه به دست
نمی آمد و نظم عددی مختل می شد. پس آنها که می خواهند رسم الخط جدید
رادرقرآن بکارگیرند باید بدانند که به نوعی تحریف دست یازیده اند.(البته
درسایرموارد هم همین است مانند النفثت درسوره الفلق یا در خود بسمله که الف
اسم حذف شده است و.....).
توزیع شگفت آور
در
قرآن کریم 114 بسمله با نظمی خاص وجود دارد اما سوره توبه فاقد بسمله است و
سوره نمل دو بسمله دارد یکی در ابتدا و دومی قوله تعالى: (إِنَّهُ مِن
سُلَیْمَانَ وَإِنَّهُ بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ) [النمل:
27/30]. واقعا" بسیار شگفت آور است که این توزیع بسمله در سوره ها نیز حاوی
حقیقتی عددی و معجزه ای قرآنی است. اگر به تعداد سوره های قرآن عددی114
رقمی بنویسیم و متناظر هر بسمله عدد یک بگذاریم و در محل عدد نهم که متناظر
سوره توبه است عددصفرو در محل عدد بیست وهفتم که متناظر سوره نمل است
عدد2را بگذاریم خواهیم دید که اینعدد بسیاربزرگ 114 رقمینیز مضرب 7 می باشد(الله اکبر! و قابل توجه آنها که این را بازی با اعداد می دانند) :
عجیب
آنکه عملیات تقسیم این عدد برهفت19بارتکرارشدنی است وپس ازآن باقیمانده
غیرقابل تقسیم می شود (الله اکبر) وعدد19 تعداد حروف بسمله است . والحمدلله
اولا وآخرا وظاهرا وباطنا
منابع:
نرم افزارهای نور2(جامع الاحادیث) و مکتبه الحدیث الشریف (الاصدارالثامن - العریس )
الاعجازالعددی فی سوره الفاتحه - طلحه جوهر- الحکمه - سوریه 1418
جذوات میرداماد تفسیرسوره توحید
کشف اعجازی جدید فی القرآن الکریم - مهندس عدنان الرفاعی - سوریه 1415
***************************
این مقاله قبلااینجاواینجاواینجاواینجاو پندجای دیگر ناقص منتشر شده است.
*************************
پی نوشتها :
1) بحارالأنوار ج 18 ص 367 سوره قدر هم شناسنامه اهل بیت (ع) است .
2)جذوات میرداماد تفسیرسوره توحید
3)از
میان آنها این کتاب خواندنی است و در آتی به آن می پردازیم ان شاءالله
تعالی از جمله اینکهبسامد حروف 19 گانه بسمله در حمد برابر133 است که
حاصلضرب دو عدد 19و7 می باشد: الاعجازالعددی فی سوره الفاتحه - طلحه جوهر-
الحکمه - سوریه 1418
4)تهذیب الأحکام ج2ص 289 عَنْ أَبِی عَبْدِ
اللَّهِ ع عَنْ أَبِیهِ قَالَبِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
أَقْرَبُ إِلَى اسْمِ اللَّهِ الْأَعْظَمِ مِنْ نَاظِرِ الْعَیْنِ إِلَى
بَیَاضِهَاو درمنابع اهل سنت آمده است : عن ابنِ عَبَّاسٍ :«أَنَّ
عُثْمَانَ بنَ عَفَّانَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ سَأَلَ رَسُولَ اللَّهِ عَنْ
{بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ}؟ فَقَالَ:هُوَ اسْمٌ مِنْ
أَسْمَاءِ اللَّهِ تَعَالٰى وَمَا بَیْنَهُ وَبَیْنَ اسْمِ اللَّهِ
الأَکْبَرِ إِلاَّ کَمَا بَیْنَ سَوَادِ الْعَیْنِ وَبَیَاضِهَا» (ابن
النَّجَّارِ).جامع الاحادیث والمراسیل ج 18 ص 253
5) مستدرک الوسائل ج 4 ص 157 :بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ هُوَاسْمُ اللَّهِ الْأَکْبَرُ
6)
تهذیب الأحکام ج 2 ص 289 : عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ
أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنِ السَّبْعِ الْمَثَانِی وَ الْقُرْآنِ
الْعَظِیمِ هِیَ الْفَاتِحَةُ قَالَ نَعَمْ قُلْتُ بِسْمِ اللَّهِ
الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ مِنَ السَّبْعِ قَالَ نَعَمْ هِیَأَفْضَلُهُنَّوشاعرخوب سروده که: ولست تری فی محکم الذکرسورة - تقوم مقام الحمد والکل قرآن (اسرارمعجزه القرآن الکریم - عبدالحلیم الخطیب ص 215)
7)مستدرک الوسائل 4 229أَنَّ الْبَسْمَلَةَأَمَانٌ
8) مستدرک الوسائل 4 165 و166 بحارالأنوار 89 238
9)
کافی ج3 ص 313:أَوَّلُ کُلِّ کِتَابٍ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ بِسْمِ
اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِو نظیرآن درمنابع اهل سنت : 9924)ــ قالَ
النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم: «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِمُفْتَاحُ کُل کِتَابٍ» عن أَبی جعفرٍ مُعْضَلاً . (جامع الاحادیث والمراسیل ج 4 ص16و الفتح الکبیرج2 ص4)
10)
باتوجه به روایت پیشین معلوم است که مرادبسمله سوره حمد است که اشرف بسمله
قرآن است. نک : بحارالأنوار ج 14 ص 128 إن الله خص بسورة الفاتحة محمدا ص و
شرفه بها و لم یشرک معه فیها أحدا من أنبیائه ما خلا سلیمان عفإنه أعطاه
منها بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ..... فرآها أشرف من جمیع ممالکه
کلها التی أعطیها فقال یا رب ما أشرفها من کلمات إنها لآثر من جمیع ممالکی
التی وهبتها لی قال الله تعالى یا سلیمان و کیف لا تکون کذلک و ما من عبد و
لا أمة سمانی بها إلا أوجبت له من الثواب ألف ضعف ما أوجبت لمن تصدق بألف
ضعف ممالکک
11) شایداین بیت ملهم ازاین روایت است : مستدرک الوسائل 4
168 عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع
عَنْ قَوْلِ اللَّهِ جَلَّ وَ عَزَّ وَ لَقَدْ آتَیْناکَ سَبْعاً مِنَ
الْمَثانِی وَ الْقُرْآنَ الْعَظِیمَ قَالَفَاتِحَةُ الْکِتَابِ مِنْ
کُنُوزِ الْجَنَّةِ وَ فِیهَا بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
12) مسند احمد ج 2 ص430 :ولا یثقل شیء بسم الله الرحمن الرحیم
13)عن عبد الله بن عباس : رضی الله عنهما أنهُ قالَ:إن الشیطانَاسْتَرَقَمِنْ أهْلِ القرآنِأعظمَآیةٍ
فـی القرآنِ بِسمِ الله الرحمنِ الرحیـمِ.(سنن البیهقی الکبری ج2ص348) و
نیزدرکتب شیعه داریم : عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ علیه السلام قَالَ:سَرَقُوا
أَکْرَمَ آیَةٍ فِی کِتَابِ اللَّهِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ
الرَّحِیمِ(مستدرک الوسائل 4 167 )معلوم است که این سرقت برای اذهان صدر
اسلام آشنا بوده که به نقل برادران اهل سنت درموردی به معاویه اعتراض کرده
اند : عن إسماعیلَ بن عبـید بن رِفَاعَةَ عن أبـیه أنَّ معاویةَ رضی الله
عنه قَدِمَ الـمدینةَ فصلَّـى بِهِم وَلَـمْ یقرأْ بِسمِ الله الرحمنِ
الرحیـمِ وَلَـمْ یکَبِّرْ إذَا خَفَضَ وإذَا رَفَعَ، فنادَاهُ الـمهاجرونَ
والأنصارُ حینَ سلَّـمَ:أیْ معاویةُ سَرَقْتَ صلاتَکَ أین بِسمِ الله
الرحمنِ الرحیـمِ وأینَ التکبـیرُ إذَا خَفَضْتَ وإذَا رَفَعْتَ، فصلَّـى
بِهِم صلاةً أخرى فقالَ ذلِکَ فِـیْهَا الَّذِی عابُوا علـیه.(سنن البیهقی
الکبری ج2ص347 و مسند شافعی ج1 ص 100) وعجیب آنکه می گویند که : أوَّلُ
مَنْ قَرَأَ بِسمِ الله الرحمنِ الرحیـمِ سرًّا بالـمدینةِ عمرو بن سعید بن
العاص، و کان رجُلاًحَیِـیًّا!!!!(سنن البیهقی الکبری ج2ص348) و با آنکه
انس به جهر بسمله گواهی داده (688)ــ عن أَنسٍ بن مالک رَضِیَ اللَّهُ
عَنْهُ قَالَ:
«قُمْتُ وَرَاءَ أَبِی بَکْرٍ الصدیقِ وَعُمَرَ بنِ
الخَطَّابِ وَعُثْمَانَ بنِ عَفَّانَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُمْفَکُلُّهُمْ
کَانَ یَقْرَأُ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحمٰنِ الرَّحِیمِ إِذَا افْتَتَحَ
الصَّلاَةَ» (مالک ق).جامع الاحادیث والمراسیل ج 18 ص 253 . نیزدرسنن
البیهقی الکبری ج2ص350 نکته ای را ازشافعی در مورد افتتاح به حمد گفته که
منافات جهر به بسمله نیست . کسانی هم جهر به بسمله داشته اند از جمله عمر:
سنن البیهقی الکبری ج3ص25- نیز در سنن الدارقطنی ج1 ص 304 بابوجوب قرائه
بسملهدر نماز می نویسد:حدثنا أبو بکر النیسابوری ثنا محمد ابن عبد الله ابن
عبد الحکم حدثنا أبی وشعیب ابن اللیث قالا: أخبرنا اللیث ابن سعد عن خالد
ابن یزید عن سعید ابن أبی هلال عن نعیم المجمر أنه قال: «صلیت وراء أبی
هریرة فقرأ {بسم الله الرحمن الرحیم} ثم قرأ بأم القرآن حتى بلغ {غیر
المغضوب علیهم ولا الضالین} قال: آمین وقال الناس: آمین و یقول کلما سجد:
الله أکبر و إذا قام من الجلوس من اثنتین قال: الله أکبر ثم یقول إذا سلم:
والذی نفسی بیده إنی لأشبهکم صلاة برسول الله صلى الله علیه وسلم» . هذا
صحیح ورواته کلهم ثقات. ) عکس آن هم از او روایت می شود (مانند: سنن
النسائی الکبری ج 1 ص 215 ) و قصه را به سوء استفاده مسیلمه نسبت داده
اند!! ( و عن ابنِ عبّاسٍ قالَ: کانَ رسولُ الله صلى الله علیه وسلّم إِذَا
قَرَأَ بسمِ الله الرّحمن الرّحیم هَزَأَ مِنْهُ المُشْرِکُونَ وَقالوا:
محمدٌ یَذْکُر إِلهَ الیمامةِ، وکانَ مُسَیْلمةُ یَتَسَمَّى الرّحمنَ
الرّحیم، فلما نزلتْ هذه الآیةُ أَمرَ رسولُ الله صلى الله علیه وسلّم أنْ
لا یُجْهَرَ بها.رواه الطبرانی فی الکبیر والأوسط ورجاله موثقون.مجمع
الزوائد ج2 ص 281نیز: جامع الاحادیث والمراسیل ج 11 ص 35) مزید استحضار
آنکه درروایت اهل سنت ازامام باقر(ع)نقل شده : عن أَبِی جعفرٍ مُحَمَّد بن عَلِی بن الحسین رضیَ اللَّهُ عنهُ قَالَ:«لِمَ
کَتَمْتُمْ { بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِیمِ } فَنِعْمَ الاسْمُ
وَاللَّهِ کَتَمُوا، فَإِنَّ رسولَ اللَّهِ کَانَ إِذَا دَخَلَ مَنْزِلَهُ
اجْتَمَعَتْ عَلَیْهِ قُرَیْشٌ، فَیَجْهَزُ بِـ { بِسْمِ اللّهِ
الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِیمِ } وَیَرْفَعُ صَوْتَهُ بِهَا، فَتَوَلّىٰ
قُرَیْشٌ فِرَاراً، فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالىٰ: { وَإِذَا ذَکَرْتَ
رَبَّکَ فِی الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلىٰ أَدْبَارِهِمْ نُفُوراً}",3 (ابن النَّجَّار).جامع الاحادیث والمراسیل ج 21 ص 459
14)
(17838)ــ قَالَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم: «لَوْ قُلْتَ بِسْمِ
اللَّهِ الرَّحمِنِ الرَّحِیمِ لَرَأَیْتَ بِنَاءَکَ الَّذِی بَنَىٰ
اللَّهُ لَکَ فِی الْجَنَّةِ وَأَنْتَ فِی الدّنْیَا» (جامع الاحادیث
والمراسیل ج 6 ص 12)
15) عن سلمان الفارسی قال: قال رسول الله صلى الله علیه وسلّم: «لا یَدْخُلُ الجَنَّةَ أَحَدٌ إِلاَّبِجَوَازِبِسْمِ
الله الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ (هذا) کِتَابٌ مِنَ الله لِفُلانِ بنِ
فُلانٍ، ادْخُلُوهُ جَنَّةً عَالِیَةً قُطُوفُهَا دَانِیَةٌ» . رواه
الطبرانی فی الکبیر والأوسط(. مجمع الزوائد ج10 ص 735 نیز جامع الاحادیث
والمراسیل ج 8 ص 133)
16) فضائل الصحابه ج2 ص 663 :مکتوب علیه ثلاثةأسطر الأول بسم الله الرحمن الرحیموالثانی الحمد لله رب العالمین والثالث لا إله إلا الله محمد رسول الله
17) عَنْ عَلِیَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ: «إِنَّأَوَّلَ شَیْءٍ کَتَبَهُ اللَّهُ فِی اللَّوْحِ المَحْفُوظِ: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ،
إِنی أَنَا اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ أَنَا، لاَ شَرِیکَ لِی، إِنَّهُ
مَنِ اسْتَسْلَمَ لِقَضَائِی، وَصَبَرَ عَلٰى بَلاَئِی، وَرَضِیَ
بِحُکْمِی، کَتَبْتُهُ صِدیقَاً، وَبَعَثْتُهُ مَعَ الصدیقِینَ یَوْمَ
الْقِیَامَةِ» (ابنُ النَّجَّارِ) جامع الاحادیث والمراسیل ج 18 ص 253 نیز
همان ج 1 ص 99
18) درمورد حروف بسمله روایات جالبی داریم که فهم آنها
ذوق عرفانی می طلبد وشایددرآینده به آنها اشاره کنیم ازجمله: قال
النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم: «إِذَا کَتَبَ أَحَدُکُمْ بِسْمِ اللَّهِ
الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ فَلْیَمُدَّ الرَّحْمٰـنَ» و: «إِذَا کَتَبْتَ
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ فَبَینِ السینَ فِیهِ» (جامع
الاحادیث والمراسیل ج 1 ص 264) «إِذَا کَتَبْتُمْ کِتَابَاً فَجَودُوا
سِینَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ تُقْضَىٰ لَکُمْ الْحَوَائِجُ
وَفِیهِ رِضَىٰ الرَّحْمٰنِ عَزَّ وَجَلَّ» (همان ج 1 ص 373) «مَنْ کَتَبَ
{ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَّنِ الرَّحِیمِ } فَلَمْ یُعْوِرِ الْهَاءَ
الَّتِی فِی اللَّهِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ عَشْرَ حَسَنَاتٍ، وَمَحَىٰ
عَنْهُ عَشْرَ سَیئَاتٍ، وَرَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجَاتٍ، وَمَنْ قَرَأَ
الْقُرْآنَ بِإِعْرَابٍ فَلَهُ أَجْرُ شَهِیدٍ، وَمَنْ مَاتَ غَرِیباً
مَاتَ شَهِیداً» (همان ج 7 ص 363)
ـ عَنْ عَلِیَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ:
:«تَنَوَّقَ رَجُلٌ فِی { بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ }
فَغُفِرَ لَهُ» (همان ج 18 ص 253 ) درکتب شیعه هم کاملتر آن روایت شده است
:عَنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ ع أَنَّهُ قَالَتَنَوَّقَ رَجُلٌ فِی
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَغُفِرَ لَهُ وَ عَنْهُ ص قَالَ
أَعْرِبُوا الْقُرْآنَ وَ الْتَمِسُوا غَرَائِبَهُ(مستدرک الوسائل ج 4 ص
371 ) ضمناجالبست که بدانیمزنی مدعی نخستین کتابت بسمله شده است:
عن أُمِّ خَالِدٍ بِنْتِ خَالِدِ بْنِ سَعِیدٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهما
قَالَتْ: «إنِّی أَوَّلُ مَنْ کَتَبَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ
الرَّحِیمِ» (جامع الاحادیث والمراسیل ج 18 ص 253 )
19)الکافی ج 3 ص 313 عنْ أَبِی جعْفَرٍ ع قَالَ سمعْتُهُ یقُولُأَوَّلُ کُلِّ کِتَابٍ نَزَلَ مِنَ السَّمَاءِ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِفَإِذَا
قَرأْتَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ فَلَا تُبالِی أَلَّا
تَسْتَعِیذَ و إِذَا قَرأْتَ بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ ستَرتْک
فِیما بیْن السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ
20) و چقدرخطا رفته اند آنها که
این آیه را از سوره های قرآن دزدیده و فراموش کرده اند که "کل امر ذی بال
لم یبدء باسم الله فهو ابتر" و چقدر درست می فرمود امام راحل که بسمله
هرسوره مختص آن است بگونه ای که به فتوای ایشان اگر در نماز سوره ای را
شروع کنیم و بخواهیم رها کنیم چون بسمله هر سوره مختص به آن است باید
دوباره از بسمله آغاز کنیم تا نمازمان درست باشد. نیز بحارالانوار
ج82ص19-20
********************************
تکمله :
به نوشته محمد امین اجمدی فقیه (اینجا)
آیه عظیمه ﴿بسم الله الرحمن الرحیم﴾ دارای روابط عددی و ریاضی بسیاری است
که حق جویان و خدا محوران را حیرت زده می کند و اعجاز تمام نشدنی و جاویدان
قرآن حکیم را نشان می دهد.
این جمله و آیه دارای یک نظم تراکمی یا
تجمعی بوده که نشانه ای از کل قرآن مجید (114 سوره) را به همراه دارد که
گوشه و نمونه ای دیگر از آن در جدول ذیل نشان داده شده است:
کلمات بسم الل
